Ethereum không chỉ là nền tảng của các token ERC-20 hay NFT ERC-721. Dưới làn sóng đổi mới không ngừng, hệ sinh thái này đang chứng kiến sự xuất hiện của hàng loạt tiêu chuẩn ERC mới và độc đáo. Các tiêu chuẩn này không chỉ mở rộng chức năng của smart contract mà còn định hình lại cách con người tương tác với blockchain.
Bài viết sau sẽ tổng hợp và phân tích 5 tiêu chuẩn ERC nổi bật và ít người biết đến nhưng đang hoạt động và có tiềm năng ứng dụng cao:
- ERC-948: API token hóa
- ERC-173: Quản lý quyền sở hữu smart contract
- ERC-2981: Phí bản quyền cho NFT
- ERC-1967: Quản lý nâng cấp qua proxy
- ERC-6551: Token Bound Account (NFT có ví riêng)
Table of Contents
ERC-948 – Token hóa API, bước nối giữa Web2 và Web3
ERC-948 là tiêu chuẩn đề xuất dành cho API token hóa, giúp các dịch vụ truyền thống Web2 tương tác được với blockchain một cách phi tập trung và minh bạch.
Cơ chế hoạt động
- API sẽ được gói gọn trong một smart contract dựa trên tiêu chuẩn ERC-948.
- Người dùng cần sở hữu token để truy cập API.
- Mỗi quyền truy cập được ghi lại trên chuỗi, đảm bảo minh bạch và kiểm toán dễ dàng.
Ứng dụng thực tiễn
Một ví dụ điển hình là hệ thống SaaS cung cấp dịch vụ AI qua API. Thay vì đăng ký tài khoản và trả tiền qua ngân hàng, người dùng có thể mua token API trên blockchain, dùng để gọi API như “vé vào cổng”. Các quyền truy cập được cấp thông qua hợp đồng như sau:
function grantAccess(address user) external {
require(balanceOf(msg.sender) > 0, "Insufficient balance");
hasAccess[user] = true;
}
Lợi ích chính
| Lợi ích | Mô tả |
|---|---|
| Tính minh bạch | Mọi lần truy cập API được ghi lại trên blockchain |
| Phi tập trung | Không cần phụ thuộc vào bên trung gian để xác thực quyền truy cập |
| Tích hợp kinh tế token | Dễ dàng triển khai mô hình SaaS kiểu blockchain |
Mã mẫu
pragma solidity ^0.8.0;
import "https://github.com/OpenZeppelin/openzeppelin-contracts/blob/master/contracts/token/ERC20/ERC20.sol";
contract APIContract is ERC20 {mapping(address => bool) public hasAccess;
constructor() ERC20("API Token", "APIT") {
_mint(msg.sender, 1000000 * 10**decimals());
}
function grantAccess(address user) external {
require(balanceOf(msg.sender) > 0, "Insufficient balance");
hasAccess[user] = true;
}
function revokeAccess(address user) external {
require(hasAccess[user], "Access not granted");
hasAccess[user] = false;
}
function useAPI() external {
require(hasAccess[msg.sender], "Access denied");
// Logic sử dụng API
}}
ERC-173 – Giao thức quản lý quyền sở hữu cho smart contract
ERC-173, còn gọi là Ownership Standard, giải quyết một bài toán tưởng chừng đơn giản nhưng rất quan trọng: ai là người sở hữu hợp đồng thông minh?
Vấn đề được giải quyết
Trong các hệ thống phi tập trung, việc xác định “chủ nhân” của một hợp đồng là cơ sở để:
- Kiểm soát nâng cấp
- Cấp quyền truy cập dữ liệu nhạy cảm
- Thực hiện hành động chỉ dành cho admin
Cách triển khai
Một hợp đồng smart contract kế thừa từ Ownable có thể chỉ cho phép người sở hữu (owner) thực hiện các hành động đặc biệt:
modifier onlyOwner() {
require(msg.sender == owner, "Only the owner can call this function.");
_;
}
Tính ứng dụng
Rất nhiều dự án DeFi hiện nay đều tích hợp ERC-173 như một cách kiểm soát quyền lực tạm thời, cho phép đội ngũ phát triển can thiệp nếu hệ thống gặp lỗi, sau đó trao quyền về cộng đồng.
Mã mẫu
pragma solidity ^0.8.0;
contract Ownable {address private owner;
event OwnershipTransferred(address indexed previousOwner, address indexed newOwner);
constructor() {
owner = msg.sender;
}
modifier onlyOwner() {
require(msg.sender == owner, "Only the owner can call this function.");
_;
}
function transferOwnership(address newOwner) public onlyOwner {
require(newOwner != address(0), "Invalid address.");
emit OwnershipTransferred(owner, newOwner);
owner = newOwner;
}
function getOwner() public view returns (address) {
return owner;
}ERC-2981 – Tiêu chuẩn bản quyền cho NFT
ERC-2981 ra đời để giải quyết vấn đề tồn tại lâu nay trong thị trường NFT: người sáng tạo không được hưởng tiền bản quyền khi NFT được bán lại.
Nguyên lý hoạt động
- Mỗi NFT có thể định nghĩa phí bản quyền (ví dụ: 5%)
- Khi NFT được mua bán, phần trăm tương ứng tự động chuyển về ví người sáng tạo
function royaltyInfo(uint256 tokenId, uint256 value)
external view override
returns (address receiver, uint256 royaltyAmount) {
return (creatorAddress, royaltyPercentage * value / 100);
}
Tác động thực tế
ERC-2981 giúp bảo vệ quyền lợi cho nghệ sĩ, nhà phát triển game, dự án metaverse… bằng cách thiết lập dòng thu nhập bền vững, thay vì chỉ kiếm tiền một lần khi bán NFT ban đầu.
Mã mẫu
import "@openzeppelin/contracts/interfaces/IERC2981.sol";
contract MyNFT is ERC721, IERC2981 {address creatorAddress;uint256 royaltyPercentage = 5;
function royaltyInfo(uint256 tokenId, uint256 value)
external
view
override
returns (address receiver, uint256 royaltyAmount)
{
return (creatorAddress, (royaltyPercentage * value) / 100);
}ERC-1967 – Giải pháp nâng cấp hợp đồng thông minh qua proxy
Khi một hợp đồng smart contract được triển khai, nó không thể sửa đổi. Điều này gây khó khăn trong việc sửa lỗi hoặc cập nhật logic. Đó là lý do ERC-1967 ra đời, như một giải pháp proxy hợp đồng.
Proxy là gì?
Là một hợp đồng “trung gian” đại diện cho hợp đồng chính. Khi có cập nhật, chỉ cần thay đổi logic phía sau proxy mà không làm mất dữ liệu hoặc thay đổi địa chỉ.
Cơ chế triển khai
Thông qua ERC1967Proxy, có thể cài đặt cơ chế nâng cấp an toàn và có kiểm soát.
proxy.upgradeTo(_newImplementation);
Lợi ích của ERC-1967
| Tính năng | Mô tả |
|---|---|
| Nâng cấp dễ dàng | Thay đổi logic hợp đồng mà không mất dữ liệu |
| Tính tương thích | Duy trì địa chỉ hợp đồng, không ảnh hưởng người dùng cũ |
| Phân quyền nâng cấp | Chỉ admin mới được nâng cấp (được xác định trong constructor) |
Ứng dụng phổ biến
- Các nền tảng DeFi (Aave, Compound)
- DAO cần khả năng cập nhật governance
- Game blockchain với logic phức tạp thay đổi theo thời gian
Mã mẫu
import "@openzeppelin/contracts/proxy/ERC1967/ERC1967Proxy.sol";
contract MyContract {uint private myData;
function setData(uint newValue) public {
myData = newValue;
}
function getData() public view returns (uint) {
return myData;
}
contract MyProxy {
ERC1967Proxy private proxy;
address private admin;
constructor(address _implementation) {
proxy = new ERC1967Proxy(_implementation);
admin = msg.sender;
}
function upgrade(address _newImplementation) public {
require(msg.sender == admin, "Only the admin can call this function.");
proxy.upgradeTo(_newImplementation);
}ERC-6551 – Khi mỗi NFT có ví riêng (Token Bound Account)
ERC-6551, hay còn gọi là Token Bound Account (TBA), là bước tiến mới trong tương tác NFT. Thay vì chỉ là một “bức tranh kỹ thuật số”, NFT giờ đây có thể:
- Sở hữu token khác
- Ký giao dịch
- Tương tác với dApp
NFT có ví, nghĩa là gì?
Mỗi NFT được liên kết với một smart contract đại diện như một ví riêng biệt. Chỉ chủ sở hữu của NFT đó mới có thể điều khiển ví.
Ứng dụng tương lai
| Trường hợp sử dụng | Mô tả |
|---|---|
| Nhân vật trong game | Mỗi NFT là một nhân vật có trang bị, kinh nghiệm, token riêng |
| Ví tự quản NFT | NFT giữ NFT khác, hoặc asset trong game hoặc metaverse |
| Xây dựng thế giới ảo | Một vùng đất NFT sở hữu các token đại diện cây trồng, tài nguyên |
Lợi ích và tầm nhìn
- Tăng tính mô-đun: NFT không chỉ là dữ liệu đơn lẻ mà là hệ sinh thái riêng.
- Tăng khả năng cá nhân hóa: Ví NFT có thể tùy biến để phù hợp với từng người dùng.
- Mở ra nền kinh tế mới: Các NFT giờ đây không chỉ được bán, mà còn có thể tương tác với các dApp khác.
Tổng kết: Sự tiến hóa không ngừng của ERC
| Tiêu chuẩn | Chức năng chính | Tác động |
|---|---|---|
| ERC-948 | Token hóa API | Biến mô hình SaaS thành phi tập trung |
| ERC-173 | Quản lý quyền sở hữu | Cơ sở quản trị DAO và bảo mật smart contract |
| ERC-2981 | Bản quyền NFT | Hỗ trợ dòng thu nhập liên tục cho nghệ sĩ và creator |
| ERC-1967 | Nâng cấp hợp đồng qua proxy | Duy trì logic linh hoạt mà không mất dữ liệu |
| ERC-6551 | Ví riêng cho từng NFT | Mở đường cho các ứng dụng metaverse, game, AI dApp tương lai |
Các tiêu chuẩn ERC độc lạ khác
- ERC-1404 – Token có giới hạn giao dịch
- ERC-4337 – Account Abstraction & EntryPoint
- ERC-5489 – NFT Hyperlink
- ERC-5570 – Hóa đơn NFT
- ERC-5606 – Multiverse NFT
- ERC-5725 – Vesting NFT
- ERC-5773 – Multi-Asset Tokens
- ERC-6150 – Hierarchical NFT
- ERC-6381 – Biểu tượng cảm xúc cho NFT
- ERC-6672 – Multi-redeemable NFT
- ERC-7231 – Identity Aggregated NFT
- ERC-7401 – NFT sở hữu các NFT con
Tiêu chuẩn ERC-1404 là gì? Khác gì ERC-20? Tác dụng?
Tiêu chuẩn ERC-4337: Account Abstraction cùng khái niệm EntryPoint
EntryPoint (điểm vào) là một smart contract duy nhất, hoạt động như một thực thể trung tâm cho tất cả các Smart Account và Paymaster.
Tiêu chuẩn ERC-5489 NFT Hyperlink: nhấp NFT để vào link dẫn đến các file NFT
Tiêu chuẩn ERC-5570 Hóa đơn NFT: chống gian lận, tăng tính minh bạch
Tiêu chuẩn ERC-5606 Multiverse NFT: sử dụng trên nhiều ứng dụng, game, blockchain
Tiêu chuẩn ERC-5725 Vesting NFT: NFT bị khóa để trả thưởng theo lịch trình như crypto
Tiêu chuẩn ERC-5773 Multi-Asset Tokens: Quản lý Đa Tài Sản trong 1 contract, token
Tiêu chuẩn ERC-6150 Hierarchical NFT: Phân cấp NFT như Folder
Tiêu chuẩn ERC-6381: Biểu tượng cảm xúc cho NFT
Tiêu chuẩn ERC-6672 Multi-redeemable NFT: Đổi vật phẩm nhiều lần
Tiêu chuẩn ERC-7231 Identity aggregated NFT: Tổng hợp Danh tính vào NFT, web2 + web3
Tiêu chuẩn ERC-7401: NFT sở hữu các NFT con
Kết luận
Những tiêu chuẩn ERC ít người biết đến này không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn mở rộng biên giới ứng dụng của Ethereum. Từ các API được token hóa, NFT biết giữ ví, cho đến cơ chế bản quyền hay nâng cấp hợp đồng thông minh – tất cả đều minh chứng cho sự trưởng thành và tiềm năng vô tận của hệ sinh thái Ethereum.
Việc nắm bắt và hiểu rõ những tiêu chuẩn mới này sẽ giúp các nhà phát triển, startup Web3 và nhà đầu tư đi trước một bước, phát triển các sản phẩm đột phá và phù hợp với xu hướng công nghệ phi tập trung trong tương lai.
[+++]
Lưu ý: Bài viết chỉ cung cấp góc nhìn và không phải là lời khuyên đầu tư.
Đọc các Sách chính thống về Blockchain, Bitcoin, Crypto
👉 Nếu bạn cần Dịch vụ quảng cáo crypto, liên hệ Click Digital ngay. 🤗
Cảm ơn bạn đã đọc. Chúc bạn đầu tư thành công. 🤗
Giới thiệu token Saigon (SGN):
- Đầu tư vào các công ty quảng cáo blockchain hàng đầu bằng cách MUA token Saigon (SGN) trên Pancakeswap: https://t.co/KJbk71cFe8/ (đừng lo lắng về tính thanh khoản, hãy trở thành nhà đầu tư sớm)
- Được hỗ trợ bởi Công ty Click Digital
- Nâng cao kiến thức về blockchain và crypto
- Lợi nhuận sẽ dùng để mua lại SGN hoặc đốt bớt nguồn cung SGN để đẩy giá SGN tăng.
- Địa chỉ token trên mạng BSC: 0xa29c5da6673fd66e96065f44da94e351a3e2af65
- Twitter X: https://twitter.com/SaigonSGN135/
- Staking SGN: http://135web.net/
- If you’d like to invest in top blockchain advertising companies, just BUY Saigon token (SGN) on Pancakeswap: https://t.co/KJbk71cFe8/ (do not worry about low liquidity, be the early investor)
- Backed by Click Digital Company
- Enhancing blockchain and crypto knowledge
- The profits will be used to repurchase SGN or burn a portion of the SGN supply to drive up the SGN price.
- BSC address: 0xa29c5da6673fd66e96065f44da94e351a3e2af65
- Twitter X: https://twitter.com/SaigonSGN135/
- Staking SGN: http://135web.net/
Digital Marketing Specialist