Các dự án Crypto có đang lợi dụng định nghĩa “Phi tập trung” (decentralized)?

*/ Satoshi tạo ra Bitcoin theo mô hình phi tập trung với ý tưởng được cho là rất “nhân văn” đó là trao quyền “tạo ra tiền” cho cộng đồng. Ai cũng có cơ hội in tiền, với những ai biết sớm thì sẽ in sớm, còn ai biết muộn sẽ in muộn, và ai không muốn đi “in tiền” thì có thể mua của người khác.

Bitcoin trong mơ ước của Satoshi sẽ thành phương tiện thanh toán, thành tiền tệ của thế giới, là tài sản dự trữ tương đương vàng, do toàn nhân loại kiểm soát chứ không phải do bất kể chính phủ nào cả. Bitcoin tới thời điểm hiện tại mặc dù trị giá rất lớn nhưng cũng không có cái máy tính lượng tử nào, hoặc không có hacker nào tấn công được mạng Bitcoin.

Đã có nhiều giai đoạn khi mà hashrate khai thác của một pool gần đạt ngưỡng 50%, nghĩa là đội ngũ handle pool có thể rẽ nhánh việc xác thực mạng Bitcoin nếu họ muốn. Lúc đó đội ngũ miner là người sở hữu Bitcoin sẽ bị thiệt, thế là họ gạt máy sang pool khác để tránh rủi ro cho cái mà họ đang tôn thờ.

*/ Vitalik cũng theo tiêu chí phi tập trung, và build mạng Ethereum theo mô hình pow bởi vì để một nhóm đối tượng muốn thao túng áp đảo pow là bất khả thi. Thậm chí vì quá tôn thờ phi tập trung nên nhiều lần Vitalik còn tuyên bố anti Asic, Bitmain đã từng tạo ra Asic ngay giai đoạn đầu nhưng bị đội ngũ Ethereum chặn, mãi sau này Asic không bị gạt bỏ vì nó vẫn dùng chip của GPU cộng với Ethereum đã dần chuyển sang POS.

Trước việc Lido với mô hình LSD rồi sự phát triển của các mô hình restaking ETH. Vitalik lại lo ngại một ngày đẹp trời ETH sẽ hoàn toàn bị thao túng, nó đang bị lợi dụng thành finance theo mô hình ponzi mới, để rồi một mắt xích nhỏ trong đó bị vỡ có thể khiến cho toàn bộ chuỗi ETH mất kiểm soát. 

Đọc lại câu nói “nếu bạn muốn cướp một ngân hàng, bạn hãy sở hữu nó”, có nghĩa là “nếu bạn muốn cướp ETH hoặc thao túng ETH thì bạn hãy biến nó thành một mô hình ngân hàng sau đó thịt nó”. 

Mấy nay Vitalik lại mơ ước cơ chế UTxO, trong quan điểm của Vitalik thì nếu UTxO thì ETH sẽ không bị lạm dụng đòn bẩy mất kiểm soát, 1 ETH vẫn nên là 1 ETH dù nó chuyển sang hình thái stETH.

*/ Quay lại vấn đề phi tập trung, mơ ước của Satoshi và Vitalik. Phi tập trung trong mơ ước của họ đó là trao quyền in và bảo vệ sự phi tập trung đó cho cộng đồng. 

Các nhà sáng tạo đã lấy ý tưởng để bẻ lái phi tập trung như sau:

– Sàn phi tập trung: tiền nằm trong ví của user, user tự quản lý, nếu tiền mà bị mất thì user tự chịu trách nhiệm. Tuy nhiên sàn phi tập trung mà bị lợi dụng để tương tác với ví user, thì tiền trong ví của user vẫn bị bế đi bình thường. Lúc đó sàn phi tập trung cố tỏ vẻ vô can.

– Protocol phi tập trung: ấy là những nền tảng mà phát hành đồng coin phi tập trung, đẩy source ra bên ngoài để cho ae review. Tuy nhiên source chỉ đẩy 1 chút chứ chắc chắn không đẩy hết. Chỉ có mỗi coin phi tập trung thì họ lại không hề phải làm gì cả, đơn giản coin đó đang nằm ở trên chuỗi của Vitalik, cái phi tập trung đó đang do Vitalik xử lý. Như vậy đây là phi tập trung giả bộ chứ founder chẳng làm cái gì là phi tập trung cả.

– Vote/DAO phi tập trung: Cái này chẳng có gì mới vì bỏ phiếu truyền thống đang là phi tập trung, có cái ae nhìn thấy hoạt động bỏ phiếu và kiểm phiếu. Tuy nhiên coin do đội founder giữ, process công việc cũng do đội founder làm. Ae mà có vote ngược hướng với founder thì họ nghỉ game chứ ae muốn đi vào mà làm. Crypto không có dự án nào mà phi tập trung chấm công, chấm phạt hiệu suất công việc của founder. Founder crypto ban đầu tỏ vẻ làm thuê cho cộng đồng, nhưng để kiếm 1 founder nhìn ra dáng làm thuê thật sự thì khó lắm, toàn thỉnh thoảng ban phát cho ae tí news để fomo rồi lại cười khẩy vì lũ gà ngây thơ. Thỉnh thoảng vài con gà nó vào nó nói là “coin rác” thì lại tự ái.

*/  Ở mảng crypto các sàn, các tổ chức, nhóm chắc chắn họ vẫn đang làm theo hình thức tập trung, đa số họ có nhận lương đầy đủ. Tuy nhiên crypto là mảnh đất màu mỡ vì họ nhận được lương từ cộng đồng nhưng không phải áp lực kpi theo roadmap, có quyền phản cộng đồng mà không phải chịu trách nhiệm pháp lý, mà không may có một rủi ro nào đó do sự quản lý kém của họ thì họ cũng có thể phủi tay được vì là “phi tập trung”.

*/ Nhiều ae vẫn bảo để coin trên sàn sợ bị sàn nó bế đi. Thực tế 10 năm chơi coin thì sàn bị hẹo mình gặp rất nhiều, biểu hiện của sàn hẹo luôn thấy trước, và thường sàn hẹo là bị bắt do tội “lừa đảo”. Và thiệt hại do sàn CEX gây ra còn có pháp luật bảo vệ, riêng DEX hoặc các cơ chế phi tập trung thì chả có pháp luật nào bảo vệ cả. Pháp luật có nhảy ra thì cũng đọc không hiểu đc mấy cái dòng code phi tập trung ở bên trong. Như vậy vấn đề “nhân văn” của “phi tập trung” lại bị lợi dụng. Binance CEO bị rủi ro bế đi nhưng vẫn đang rất mạnh, ấy là user họ thấy được là Binance là một tổ chức tập trung có bài bản, 1 mình Cz không làm lên Binance.

=> ETF là tập trung, CEX vẫn sẽ phát triển vì nó tập trung, gamefi mới dòng AAA mà mạnh là tập trung, socialfi thật sự đủ mạnh cũng phải tập trung. Có tập trung thì có pháp luật bảo vệ, có sự phát triển bền vững; Phi tập trung thì gặp đội founder trẻ khỏe nhưng yếu bản lĩnh trước sự cám dỗ của $ họ có thể bế tiền đó đi mất.

• Nếu bạn cần Agency marketing crypto uy tín, liên hệ Click Digital ngay tại đây.
• Đầu tư vào các công ty quảng cáo blockchain hàng đầu bằng cách MUA token Saigon (SGN) trên Pancakeswap: https://t.co/KJbk71cFe8 (đừng lo lắng về tính thanh khoản, hãy trở thành nhà đầu tư sớm)
• Được hỗ trợ bởi Công ty Click Digital
• Nâng cao kiến thức về blockchain và crypto
• Lợi nhuận sẽ dùng để mua lại SGN hoặc đốt bớt nguồn cung SGN để đẩy giá SGN tăng.
• Địa chỉ token trên mạng BSC: 0xa29c5da6673fd66e96065f44da94e351a3e2af65
• Twitter: https://twitter.com/SaigonSGN135
• Staking SGN: http://135web.net

• If you’d like to invest in top blockchain advertising companies, just BUY Saigon token (SGN) on Pancakeswap: https://t.co/KJbk71cFe8 (do not worry about low liquidity, be the early investor)
• Backed by Click Digital Company
• Enhancing blockchain and crypto knowledge
• The profits will be used to repurchase SGN or burn a portion of the SGN supply to drive up the SGN price.
• BSC address: 0xa29c5da6673fd66e96065f44da94e351a3e2af65
• Twitter: https://twitter.com/SaigonSGN135
• Staking SGN: http://135web.net