Chuyện làm dev dApp web3, xây hạ tầng, chia sẻ từ dân kỹ thuật

Tản mạn về làm công nghệ cao, làm hạ tầng, làm app trong web3

Nhân một ngày nhiều tâm sự, nhiều chuyện buồn, mình viết vài dòng về những điều đã trải qua trong mấy năm vừa rồi làm web3. Đây là những điều đúc kết được và chỉ có trải qua nó thì mới hiểu được bản chất của vấn đề. Mình xuất thân từ truyền thống qua web3 từ 2021, cũng làm đủ các thứ và có được sự tin tưởng nhất định từ người trong nghề. Hy vọng bài viết này sẽ giúp cho nhiều anh em đang muốn nhảy vào thị trường này, hay là giúp người đã trong nghề có thể có góc nhìn khác hơn để tiến lên.

1. Thay đổi mindset về outsource và làm product

Phần lớn dân làm phần mềm ở VN xuất thân từ outsource. Chắc cũng gần nửa số người mình biết có xuất thân hay từng làm ở các tập đoàn outsource lớn như FPT, CMC, etc. Outsource thì mục đích cuối cùng là deliver sản phẩm theo đúng checklist nghiệm thu. Nghiệm thu xong là lấy tiền đi làm dự án tiếp theo. Bài toán đặt ra là làm sao tối ưu hóa cost và deliver nhanh nhất, còn thực tế là … sản phẩm không phải là bài toán chính :). Người làm product thì khác, sản phẩm mà lỗi, mà ko bán được, mà bị hack mất tiền, mà ko xoay nhanh cho kịp thì chỉ có ăn cám. Bạn phải làm tất cả những gì có thể cho sản phẩm. Tùy vào loại sản phẩm đang làm mà sẽ có những chiến thuật khác nhau. Nhưng ở đây mindset là rất quan trọng.

2. Khác biệt giữa làm app vs làm infra (hạ tầng)

Phần lớn mọi người đều làm app (DEX, game, launchpad, NFT, socialFi, tools, etc.). Web3 có 1 cái là mọi thứ nó biến đổi rất nhanh, launch sản phẩm cũng rất rất nhanh, bấm nút deploy 1 cái là nó đến tay hàng trăm triệu người đang sử dụng crypto cả thế giới rồi. Nên team làm app sẽ phải rất quyết liệt, thậm chí là … đốt cháy nhiều giai đoạn. Web3 là nền kinh tế của sự chú ý, dòng tiền luôn xoay chuyển đổ vào các câu chuyện khác nhau, có trend 1 cái là phải nắm bắt, đẩy marketing, KOL tá lả và ra sản phẩm chiếm thị trường cực nhanh. Trong trường hợp này, đốt cháy giai đoạn là cần thiết. Dev xong test qua loa lên production luôn, clone code, cắt bớt tính năng, etc … nhiều khi phải như thế nó mới chạy kịp vì chỉ cần chậm khoảng 1-2 tuần thôi là có thằng nó chiếm luôn spotlight hoặc trend nó tắt rồi. Technical dev cũng vì thế nó dày lên theo thời gian và nhiều khi, nếu bạn làm công nghệ lâu năm, bạn sẽ thấy nó thật là bực mình. Chỉ có 1 thứ mình nhất định khuyên các bạn không bao giờ được cắt bớt, đó là … bảo mật. Tất cả những cái các bạn làm sẽ về zero nếu các bạn không lo về bảo mật.

Không như làm app, cá nhân mình thấy làm hạ tầng thì cách làm lại phải khác. Bạn có xây lâu đài trên cát thì cuối cùng nó cũng về cát bụi, nên tư tưởng của làm infra không thể rush như làm app được (hoặc là chí ít mình tự nhận thấy là thế). Bạn phải có những kỹ sư giỏi, liên tục tiếp cận các vấn đề, ngoài là feature mới để cạnh tranh với các sản phẩm hạ tầng khác thì còn phải suy nghĩ về các vấn đề non-functional như khả năng mở rộng, bảo mật, chất lượng code, test tự động, document. Có như vậy bạn mới làm chủ được hạ tầng và giúp người khác build trên đó an tâm được. Bạn cứ thử tưởng tượng build chain có vài chục triệu TVL mà nó sập, hay build core DeFi lego như AMM mà nó chết thì hậu quả sẽ như thế nào. Tư tưởng build fast, fail fast, break things, mình không ủng hộ đối với người làm hạ tầng chút nào. Nếu không gặp vấn đề về mở rộng, về bảo mật hay gì đó thì đừng chạy theo những keyword đao to búa lớn vapoware.

3. Mã nguồn mở, tài liệu, bảo mật, và những thứ dev ở VN ít khi làm

Ở VN như mình thấy thì đại đa số các dự án web3 rất lười viết tài liệu kỹ thuật. Phần là vì dev tiếng Anh kém, cũng nói thẳng là viết tài liệu thì còn khó chịu hơn code nhiều. Nhưng mà không làm mã nguồn mở (hay là nguồn đóng nhưng vẫn đưa source code lên Github với License đặc biệt) thì không thể nào đảm bảo về tính bảo mật được. Tư tưởng của Web3 là self custody, là transparent, trừ khi làm sàn ra còn lại thì nếu smart contract hay chain hay các giao thức bảo mật mà không mở ra thì đều không nên động vào. Chẳng ai biết được contract hay giao thức đó làm gì cả. Chính vì vậy việc các team nên tập build open trên Github. Sử dụng các tính năng, viết README hướng dẫn dev ngoài chạy sản phẩm, deploy, sử dụng các công cụ có sẵn trên Github như Issue, Project để quản lý sản phẩm. Tất cả điều đó tạo nên một văn hóa làm việc trong suốt, dev cũng phải cố gắng (ko up code ngu lên Github), code có comment, có doc, có tài liệu kỹ thuật và nâng level của mình lên.

4. Build team và xây dựng văn hóa làm việc

Web3 là một môi trường đặc biệt, cần nhiều kiến thức nền, cũng như cần sự tập trung, nhanh nhạy và liên tục cập nhật kiến thức mới. Làm việc thụ động chỉ đâu đánh đấy sẽ không thể tiến lên được. Nhiều vấn đề có tìm kiếm trên Google, Stackoverflow hay hỏi Chat GPT cũng không có đâu, mà chỉ có lăn vào tự mày mò, tự đọc code mới hiểu được. Nhưng đó không phải là tất cả. Nếu bạn muốn tiến xa trong web3, bạn phải dò xuống tầng dưới, đi vào các giao thức, nền tảng, hiểu cặn kẽ tại sao lại làm như vậy, các trade off cần có là gì. Chỉ có như thế bạn mới có cái nhìn bao quát về thế giới công nghệ của Web3 để theo kịp được.

Bản thân mình luôn muốn xây dựng một văn hóa làm việc tôn trọng, bình đẳng, chia sẻ kiến thức open và quan trọng nhất là xây dựng văn hóa Critical Thinking trong team. Tất cả mọi thứ cần phải được mổ xẻ từ nhiều góc nhìn, nhiều ý tưởng. Một người không thể biết hết mọi thứ và khi bảo vệ ý kiến của mình trước các thành viên trong team khác, bạn phải học cách giải thích vấn đề một cách cặn kẽ, lý luận bảo vệ bằng logic, bằng định lượng. Chỉ có những kẻ ngu ngốc mới dựa vào số năm kinh nghiệm, dựa vào chức vụ, vào học vị hay vào tiền mà áp đặt ý kiến của mình lên người khác.

5. Hiệu ứng cánh bướm, luật nhân quả và những thứ bạn không bao giờ ngờ đến

Mình thì không phải là người theo đạo, cũng không phải mê tín dị đoan, nhưng mình luôn tin là những điều nhỏ nhất cũng sẽ mang đến những bước ngoặt lớn về sau này. Mình luôn vui mừng khi ngay trước giờ go live hay giờ G tìm ra những lỗi nghiêm trọng, vì mình biết là sau đó nếu giải quyết được thì tất cả sẽ êm đẹp. Những điều nhỏ nhặt hơn như truyền được kiến thức cho một bạn trẻ, lắng nghe họ tâm sự, vài đồng bạc lúc nguy cấp, hay đơn giản vài chén rượu để tư vấn về cuộc đời, về nghề nghiệp sẽ mang lại sự thay đổi tích cực lớn đối với cả 2. Những bạn dev giỏi nhất hiện tại của mình là quen nhau trên bàn nhậu, cùng quen 1 người em học cùng ở nước ngoài, được sự giới thiệu và tin tưởng của bạn đó mà đến với nhau thôi. Hay đơn giản có những thứ chỉ là đúng nơi, đúng lúc là đủ.

Có một điều mà người làm kỹ thuật, làm chuyên môn nên luôn nhớ. Không bao giờ nói láo. Bạn có thể không cần nói toàn bộ, hay đơn giản chỉ cần im mồm là được, nhưng không bao giờ nói không thành có, hứa hẹn những thứ vô tri mà mình biết thừa là vô dụng. Nếu sống được như vậy, biết suy nghĩ, chia sẻ, giúp đỡ người khác và liên tục cập nhật kiến thức nâng cao trải nghiệm bản thân, bạn sẽ có được sự tôn trọng, có lòng tin từ xã hội và sẽ trở thành chỗ dựa cho đồng đội mà ai cũng muốn đi cùng, không cần phải là siêu nhân hay gì cả.

[+++]

Lưu ý: Bài viết chỉ cung cấp góc nhìn và không phải là lời khuyên đầu tư.

Đọc các Sách chính thống về Blockchain, Bitcoin, Crypto

Để nhận ưu đãi giảm phí giao dịch, đăng ký tài khoản tại các sàn giao dịch sau:

• Binance
• Bybit

👉 Nếu bạn cần Dịch vụ quảng cáo crypto, liên hệ Click Digital ngay. 🤗

Cảm ơn bạn đã đọc. Chúc bạn đầu tư thành công. 🤗

Giới thiệu token Saigon (SGN):

• Đầu tư vào các công ty quảng cáo blockchain hàng đầu bằng cách MUA token Saigon (SGN) trên Pancakeswap: https://t.co/KJbk71cFe8/ (đừng lo lắng về tính thanh khoản, hãy trở thành nhà đầu tư sớm)
• Được hỗ trợ bởi Công ty Click Digital
• Nâng cao kiến thức về blockchain và crypto
• Lợi nhuận sẽ dùng để mua lại SGN hoặc đốt bớt nguồn cung SGN để đẩy giá SGN tăng.
• Địa chỉ token trên mạng BSC: 0xa29c5da6673fd66e96065f44da94e351a3e2af65
• Twitter X: https://twitter.com/SaigonSGN135/
• Staking SGN: http://135web.net/

• If you’d like to invest in top blockchain advertising companies, just BUY Saigon token (SGN) on Pancakeswap: https://t.co/KJbk71cFe8/ (do not worry about low liquidity, be the early investor)
• Backed by Click Digital Company
• Enhancing blockchain and crypto knowledge
• The profits will be used to repurchase SGN or burn a portion of the SGN supply to drive up the SGN price.
• BSC address: 0xa29c5da6673fd66e96065f44da94e351a3e2af65
• Twitter X: https://twitter.com/SaigonSGN135/
• Staking SGN: http://135web.net/