Vitalik Buterin đề xuất đơn giản hóa Ethereum giống như Bitcoin trong 5 năm tới

Số người xem bài viết (Post Views): 40

Tags: bitcoin, ethereum, vitalik buterin

Vitalik Buterin muốn Ethereum đơn giản như Bitcoin trong 5 năm. Làm sao cải tổ lớp đồng thuận, EVM và chuẩn hóa giao thức mà không phá vỡ hệ sinh thái?

Vitalik Buterin, nhà đồng sáng lập Ethereum, vừa công bố tầm nhìn táo bạo: đưa Ethereum trở nên đơn giản, an toàn và dễ bảo trì như Bitcoin trong vòng 5 năm tới. Bằng cách tái cấu trúc lớp đồng thuận, lớp thực thi và chuẩn hóa giao thức, Ethereum kỳ vọng tăng khả năng mở rộng, giảm chi phí phát triển, hạn chế lỗi bảo mật, đồng thời giữ vững vị thế là nền tảng sổ cái toàn cầu cho tài chính, dữ liệu và quản trị.

Table of Contents

1. Tại sao cần đơn giản hóa Ethereum?

Ethereum hiện là nền tảng blockchain hàng đầu về hợp đồng thông minh, với mục tiêu trở thành “sổ cái của thế giới” — nơi lưu trữ tài sản, dữ liệu và các ứng dụng quan trọng của nhân loại. Tuy nhiên, những cải tiến liên tục trong nhiều năm như chuyển đổi sang Proof-of-Stake, tích hợp zk-SNARKs, phát triển đa dạng client và mở rộng dữ liệu L2 đã khiến giao thức trở nên quá phức tạp.

Vitalik Buterin thẳng thắn thừa nhận:
“Ethereum đã phải trả giá bằng chi phí phát triển lớn, nhiều rủi ro bảo mật và một văn hóa R&D khép kín, chỉ để đổi lại những lợi ích đôi khi không đáng có.”

One of the best things about Bitcoin is how simple it is. This simplicity has lots of benefits. Let's bring those benefits to Ethereum. pic.twitter.com/YwmVaOCPlP
— vitalik.eth (@VitalikButerin) May 3, 2025

Lợi ích của sự đơn giản, theo Vitalik, bao gồm:

Lợi ích	Ý nghĩa
Dễ hiểu hơn	Tăng số lượng người có thể tham gia nghiên cứu, phát triển và quản trị giao thức
Giảm chi phí xây dựng hạ tầng mới	Đơn giản hóa việc phát triển client, prover, công cụ developer
Giảm chi phí bảo trì lâu dài	Hạn chế lỗi nghiêm trọng và dễ dàng kiểm tra tính an toàn
Giảm nguy cơ tấn công xã hội	Ít thành phần phức tạp nên ít chỗ cho lợi ích nhóm thao túng

Việc đơn giản hóa Ethereum không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn làm cho mạng lưới dễ tiếp cận hơn đối với lập trình viên và người dùng phổ thông. Tuy nhiên, một số chuyên gia lo ngại rằng nếu lược bỏ quá nhiều tính năng phức tạp, Ethereum có thể đánh đổi phần nào sự linh hoạt vốn có. Cân bằng giữa tính đơn giản và khả năng mở rộng sẽ là thách thức mà Vitalik Buterin cùng cộng đồng cần giải quyết trong những năm tới.

Bitcoin vẫn giữ giao thức cực kỳ đơn giản trong suốt 15 năm, với chuỗi khối chỉ gồm các block chứa giao dịch. Các block nối với nhau bằng hash, được xác thực bằng Proof-of-Work. Nhờ đó, chỉ cần một lập trình viên cấp cao trung học cũng có thể hiểu và lập client Bitcoin như một dự án cá nhân.

2. Đơn giản hóa lớp đồng thuận: 3-slot finality

Đầu tiên, Vitalik đề xuất cải tổ lớp đồng thuận của Ethereum với mô hình “3-slot finality”, loại bỏ hàng loạt thành phần phức tạp như epoch, sync committees và validator shuffling.

Ưu điểm nổi bật của 3-slot finality:

Chỉ 200 dòng mã cho bản cài đặt cơ bản (ít hơn rất nhiều so với Beacon Chain hiện tại)
Tối ưu hóa bảo mật, gần đạt mức tối ưu như Gasper nhưng đơn giản hơn
Giảm số lượng validator hoạt động cùng lúc, giúp dễ dàng áp dụng quy tắc lựa chọn fork đơn giản
Tận dụng STARK-based aggregation — cho phép bất kỳ ai cũng có thể làm aggregator, loại bỏ nhu cầu tin cậy aggregator trung gian

Nhận xét:
Việc tinh giản lớp đồng thuận không chỉ giảm tải cho mạng lưới mà còn tạo tiền đề để cải tiến hạ tầng P2P, đơn giản hóa các cơ chế validator như vào/ra khỏi mạng, rút tiền staking và xử lý khóa.

3. Đơn giản hóa lớp thực thi: Từ EVM sang RISC-V

Lớp thực thi (EVM) đang trở nên nặng nề, chủ yếu do thiết kế 256-bit tối ưu hóa cho cryptography cũ và nhiều precompile phục vụ nhu cầu rất hẹp.

Vitalik đề xuất thay thế toàn bộ EVM bằng một máy ảo mới thân thiện với ZK như RISC-V hoặc Cairo.

Ưu điểm khi chuyển sang RISC-V:

Ưu điểm	Ý nghĩa thực tế
Hiệu suất tăng gấp 100 lần	Theo dữ liệu từ Succinct, smart contract khi chạy trong prover sẽ không cần interpreter nữa
Đặc tả đơn giản	RISC-V cực kỳ dễ hiểu so với EVM
Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình	Nhà phát triển có thể dùng cả Solidity, Vyper hoặc ngôn ngữ mainstream
Loại bỏ hầu hết precompile	Trừ phép tính elliptic curve và Keccak

Ví dụ thực tế:
RISC-V hiện là kiến trúc mã lệnh mở được Intel, NVIDIA và Alibaba áp dụng trong thiết kế chip xử lý — chứng minh tính hiệu quả và phổ quát của nó.

Chiến lược đảm bảo tương thích ngược:

Yêu cầu các precompile mới viết bằng RISC-V onchain
Hỗ trợ đồng thời RISC-V và EVM một thời gian (cho phép hợp đồng tương tác lẫn nhau)
Dần thay thế precompile cũ bằng RISC-V implementation
Đưa interpreter EVM vào onchain smart contract (cho phép chạy EVM cũ trong môi trường RISC-V)

Nhận xét:
Chiến lược này tương tự cách Apple dùng Rosetta hỗ trợ ứng dụng cũ trên chip mới, đảm bảo không gây gián đoạn cho ứng dụng hiện tại.

Bài đăng của Vitalik về việc đơn giản hóa lớp thực thi từ kiến trúc EVM sang RISC-V. Nguồn: Vitalik Buterin

4. Chuẩn hóa toàn bộ giao thức: Giảm trùng lặp, tăng hiệu quả

Vitalik nhấn mạnh: dùng chung một chuẩn ở nhiều lớp là cách đơn giản hóa hiệu quả nhưng thường bị xem nhẹ. Cụ thể:

4.1. Chuẩn hóa mã hóa xóa (erasure code)

Ethereum cần erasure code cho 3 mục đích:

Kiểm tra dữ liệu block (Data Availability Sampling)
Tăng tốc truyền block P2P
Lưu trữ lịch sử phân tán

Nếu dùng chung một mã hóa xóa (ví dụ Reed-Solomon), mạng lưới sẽ:

Giảm mã nguồn
Tăng hiệu quả (dữ liệu dùng cho 1 mục đích có thể tái dùng cho mục đích khác)
Đảm bảo tính xác thực (dễ kiểm tra gốc dữ liệu)

4.2. Chuẩn hóa định dạng serialization (SSZ)

Hiện nay, Ethereum dùng nhiều định dạng serialization khác nhau ở các lớp. Vitalik đề xuất dùng chung SSZ vì:

Dễ giải mã, kể cả trong smart contract
Đã dùng rộng rãi ở lớp đồng thuận
Tương thích cao với ABI hiện tại

4.3. Chuẩn hóa cấu trúc cây (Merkle tree)

Việc chuyển sang RISC-V đồng nghĩa Ethereum có cơ hội thống nhất cấu trúc cây (cây Merkle) dùng cho:

Lớp đồng thuận
Lớp thực thi
Smart contract

Điều này giúp:

Tối ưu hóa prover ZK (không phải xử lý nhiều loại cây khác nhau)
Giảm mã nguồn
Đơn giản hóa công cụ phát triển

5. Lời kết: Ethereum đứng trước ngã rẽ quan trọng

Đề xuất của Vitalik Buterin xuất hiện đúng lúc Ethereum đang mất dần thị phần vào tay các blockchain L1 cạnh tranh.

Theo Alex Svanevik (CEO Nansen) tại sự kiện LONGITUDE by Cointelegraph (2/5/2025):

“Nếu cách đây 3–4 năm hỏi tôi Ethereum có thống trị crypto không, tôi sẽ nói có. Nhưng giờ thì rõ ràng không phải vậy nữa.”

Đơn giản hóa không chỉ giúp Ethereum dễ bảo trì và mở rộng, mà còn khôi phục tinh thần mở, tạo điều kiện cho nhiều nhà phát triển, nhà nghiên cứu tham gia hơn — đúng như triết lý ban đầu của blockchain: phi tập trung và minh bạch.

Nếu lộ trình này thành công, Ethereum không chỉ giữ vững vị trí nền tảng tài chính – dữ liệu toàn cầu, mà còn trở nên dễ tiếp cận như Bitcoin — nhưng mạnh mẽ hơn rất nhiều.

[+++]

Lưu ý: Bài viết chỉ cung cấp góc nhìn và không phải là lời khuyên đầu tư.

Đọc các Sách chính thống về Blockchain, Bitcoin, Crypto

Để nhận ưu đãi giảm phí giao dịch, đăng ký tài khoản tại các sàn giao dịch sau:

👉 Nếu bạn cần Dịch vụ quảng cáo crypto, liên hệ Click Digital ngay. 🤗

Cảm ơn bạn đã đọc. Chúc bạn đầu tư thành công. 🤗

Giới thiệu token Saigon (SGN):

Đầu tư vào các công ty quảng cáo blockchain hàng đầu bằng cách MUA token Saigon (SGN) trên Pancakeswap: https://t.co/KJbk71cFe8/ (đừng lo lắng về tính thanh khoản, hãy trở thành nhà đầu tư sớm)
Được hỗ trợ bởi Công ty Click Digital
Nâng cao kiến thức về blockchain và crypto
Lợi nhuận sẽ dùng để mua lại SGN hoặc đốt bớt nguồn cung SGN để đẩy giá SGN tăng.
Địa chỉ token trên mạng BSC: 0xa29c5da6673fd66e96065f44da94e351a3e2af65
Twitter X: https://twitter.com/SaigonSGN135/
Staking SGN: http://135web.net/

If you’d like to invest in top blockchain advertising companies, just BUY Saigon token (SGN) on Pancakeswap: https://t.co/KJbk71cFe8/ (do not worry about low liquidity, be the early investor)
Backed by Click Digital Company
Enhancing blockchain and crypto knowledge
The profits will be used to repurchase SGN or burn a portion of the SGN supply to drive up the SGN price.
BSC address: 0xa29c5da6673fd66e96065f44da94e351a3e2af65
Twitter X: https://twitter.com/SaigonSGN135/
Staking SGN: http://135web.net/